Ivo de Wijs gedichten zijn altijd herkenbaar en uit het leven gegrepen. Ook heeft hij vaak een ironische en lichte toon in zijn gedichten. Sinds 1974 schrijft Ivo de Wijs gedichten tot heden. Hij heeft veel bundels uitgebracht met verschillende onderwerpen of gebeurtenissen in zijn leven die hij gebruikte als inspiratie. Ben je benieuwd naar deze dichter en zijn werk? Lees dan snel onze blog.
Olleke bolleke (1974)
De eerste bundel met het werk van Ivo de Wijs was Olleke bolleke (1974). In opdracht van uitgever Peter Loeb werd het boekje in zeer beperkte oplage uitgegeven. De gelegenheid was de jaarwisseling van 1974/75. In deze bundel staan 15 'ollebollekes', dit zijn gedichten die geschreven zijn in dactylus: lang-kort-kort. De gedichten die erin staan hebben een grappig karakter en de klemtoon komt voor waar het net niet hoort. Officieel heet de versvorm double dactyl, bedacht door de Amerikaan Anthony Evan Hecht. In samenwerking met Pieter Nieuwint en Heinz Polzer is deze bundel geschreven.
Gedicht uit Olleke bolleke
Dactylus! Dactylus!
Olleke bolleke
Tweemaal vier regels
Die rijmen aan 't slot
Kreet, naam en één woord met
Zeslettergrepigheid
Moeilijk te maken, maar
Wat een genot!
(p. [2])
Ollekebollekes (1976)
Als vervolg op Olleke bolleke verscheen in 1976 Ollekebollekes: nieuwe verzameling, tevens met veel documenten verrijkt: vol curiosa en memorabilia die men verrast en genietend bekijkt. Ook worden hier een aantal gedichten uit de eerste bundel opgenomen. In deze uitgave zijn de stelregels voor een goed ollebolleke opgesomd:
a) Tweemaal vier regels; regel 8 rijmt op regel 4.
b) De regels 1, 2, 5 en 6 bestaan elk uit een dubbele dactylus.
c) Regel 1 is een uitroep, verzuchting, vraag, motto, citaat - in elk geval thematisch en afgerond.
d) Regel 2 is het onderwerp, eveneens afgerond.
e) Regel 6 is één enkel woord met de hoofdklemtoon op de vierde lettergreep.
f) De regels 3 en 4 samen bevatten, evenals de regels 7 en 8 samen, drie dactylussen gevolgd door een beklemtoonde lettergreep.
g) Het eerste couplet moet op zijn minst met een compleet zinsdeel eindigen, dus in geen geval op een voegwoord, voorzetsel of andere overgang.
h) Regel 8 mag een frappe behelzen, maar dat hoeft niet.
i) Wel moet het hele gedicht puntig zijn.
(p. 8-9)
Vers dat speelt met de bekende kindergedichten van Hieronymus van Alphen
Vader: Toe luister eens
Gijsje, mijn hartedief
Gijsje:Hier ben ik reeds.
Vader:Bravo!
Gijsje, vergeet nooit Uw
Vaderlandslievendheid.
Gijsje:Dat zal ik niet!
Vader:Hojo!
(p. 84)
Vroege vogels: verzen (1987)
Ivo de Wijs presenteerde in 1983 het radioprogramma in samenwerking met Letty Kosterman. Het was een natuurprogramma waar verschillende onderwerpen voorbij kwamen zoals de jacht of de biologische landbouw. Deze eerste bundel bevatte ook gedichten van zijn medepresentator Kosterman. Van begin het jaar tot eind het jaar werden gedichten beschreven en berijmd.
Kerstboomverbranding
Dit is de plek waar wij gevaarlijk deden
Gesmolten asfalt, duidelijk te zien
Wij regelden dat vroeg en clandestien
Die kerstbomenverbranding, lang geleden
Acht jongens en een boom of negen, tien
En lucifers die uit je handen gleden
Een fikkie! denk ik achteraf tevreden
Het mocht niet - en dat was 't 'm misschien
(p. 12)
31 december
Het feest van oudejaar, met drank en eten
Met tranen, kussen - vuurwerk bovendien
Het meest uitbundig vierde dat misschien
Mijn ome Niels - ik zal hem nooit vergeten
De laatste keer nog, na een glas of tien
Was hij weer zo rumoerig en bezeten
Alsof hij van tevoren scheen te weten
Dat hij het nieuwe jaar maar kort zou zien
't Werd twaalf uur, het vuurwerk spatte rond
Oom joeg de brand in een van zijn sigaren
En stak daarmee zijn rotjes aan, maar toen...
Hij wierp iets weg, hij stak iets in z'n mond
Om met een klap, een doodklap te ervaren
Dat hij dat andersom had moeten doen
(p. 103)
Vroege vogels: Vogels (1988)
Zoals de naam al doet vermoeden gaat het in de bundel Vroege Vogels: Vogels over vogels. Hier lees je allerlei grappige gedichten van Ivo de Wijs die gaan over verschillende vogels.
Kraai
Regen sijpelt overvloedig
Zwarte vlerken vliegen heen
Ieder najaar stemt mismoedig
Kraaien, kraaien in de reen
(p. [51])
Koperwiek
Hij wekte bij het ochtendkrieken
Op zaterdag zijn echtvriendin
En vloog met haar op koperwieken
Het koperwiekenweekend in
(p. [49])
Een potje geschiedenis (1989)
De bundel Een potje geschiedenis is een grappige bundel gemaakt voor kinderen, maar ook voor volwassenen is het leuk om te lezen. Het gaat over de geschiedenis van Nederland van de hunebedden tot aan prins Willem-Alexander.Je vindt ook tekeningen die voorzien zijn door Fiel van der Veen.
Moord op Floris V
De edellieden voerden overleg
Ze wilden Floris Eén (jawel, de Eerste)
Vermoorden, daar hij te hardvochtig heerste
Dat lukte niet, want Floris vluchtte weg
Toen zetten ze voor Floris' zoon (de Tweede)
Een valstrik, maar ook dat liep niet goed af
Noch kregen ze de derde in zijn graf
Ook die ontsnapte hun laaghartigheden
Toen ook de Vierde zich had losgerukt
Vroeg iemand: 'Zouden we d'r niet mee stoppen?'
Waarop de rest riep (met verhitte koppen)
'Eén keertje nog! En wedden dat 't lukt!'
(p. 16)
Vroege vogels: Vliegen (1990)
Vroege Vogels kent verschillende bundels zoals Vliegen, Vijf en Vlinders. Ze hebben allemaal dezelfde opzet: ingedeeld aan de hand van de twaalf maanden van het jaar en de natuur werd veel beschreven, maar ook de gebeurtenissen om ons heen.
Koninginnedag
Ze kwamen aan uit Veghel, Vaals en Vorden
Ter ere van hun jarige vorstin
Met bloemen en prullaria van tin
Met kussens, koeken, kannetjes en borden
Toch ging er al meteen aan het begin
Een bange vraag door de oranje horde:
Waar is de prins? Hij is toch wel in orde?
Hoe zit dat? Had Prins Claus vandaag geen zin?
Prins Claus wou inderdaad maar al te graag
Een keer aan de joecheisasa ontbreken
De prins was op de vrijmarkt in Den Haag
Hij zat daar met een lach en een sigaar
Met vóór hem op een vieze, wollen deken
De goedbedoelde troep van vorig jaar
(p. 43)
Moederdag
Wat geven wij aan moeder
Aan de bron van ons bestaan?
Wat geven wij aan moeder
Aan de zon van ons bestaan?
Wij geven haar geen bloemen
Want die staan al overal
We geven haar geen geurtjes
Van Lancôme of L'Oréal
(p. 47)
Tour de chant (1991)
Ivo de Wijs schreef al vanaf 1976 liedjes voor de Nederlandse zangeres Jasperina de Jong. In 1991 werden al deze liedjes verzameld in de bundel Tour de chant: liedjes voor Jasperina. Ivo de Wijs gedichten waren bij velen al bekend, maar liederen wellicht niet. De muziek werd geschreven door Joop Stokkermans. De liedjes zijn uit het leven gegrepen en zijn echte Ivo de Wijs gedichten.
Liefste vreemde
Getrouwd zijn met zijn haar en met zijn huid
Getrouwd zijn met zijn hersens en zijn handen
En elke dag opnieuw aan hem verpanden
En 's avonds zien hoe hij zijn ogen sluit
En 's morgens zien hoe hij de kaas hanteert
Hoe hij die met een schaaf zit uit te hollen
Hoe hij een goed stuk kaas zit te verknollen
Totdat je keihard roepen wilt: Verkeerd!
De nacht verzoent, de morgen trekt een grens
Hier zit ik en ginder zit een ander mens
(p. 45)
Veenband
Als een veenbrand, als een langvergeten vuur
Kroop de oude liefde toch weer naar me toe
Kleeft er onverwacht weer volop avontuur
Aan de dingen die ik denk en die ik doe
Hoe bestaat 't, vraag ik opgewonden, hoe
Zou het komen dat het vuur zich weer liet zien
Na een tijd waarin ik moedeloos en moe
Niet meer rekende op 'ooit' of op 'misschien'
(p. 9)
Vroege vogels’ radioverzen (1994)
Ter ere van het 15-jarig bestaan van het radioprogramma verscheen er in 1994 de jubileumbundel Vroege vogels' radioverzen. In deze bundel staan nieuwe gedichten uit het VARA-programma en de gedichten zijn chronologisch geordend aan de hand van de maanden van het jaar. Zo begint Ivo de Wijs hier met januari.
Verdwalen
Ik wil verdwalen in het jaar
Voorbij de kou van januari
Voorbij de bloesempracht van mei
Tot in het warmste jaargetij
Verzeilen tussen noord en zuid
Het zonlicht voelen op mijn huid
En haar
Ik wil verdwalen in het jaar
(p. 9)
Een lied in het voorjaar
Wat zal ik van de gierzwaluw vertellen?
Die ieder voorjaar boven mijn balkon
Het feest viert van de ondergaande zon
Met zacht gekrijs dat wonderwel wil zwellen
Tot luid gegier
Wat zal ik van de gierzwaluw vertellen?
De vogel die de wind kan vergezellen
Hij is weer hier!
(p. 45)
Zondagmorgenverzen (1996)
Zondagmorgenverzen is opnieuw een verzamelbundel die in 1996 verscheen. Gedichten van Ivo de Wijs gaan vaak over wat hij zelf meemaakt en wat er in zijn directe omgeving gebeurt.
Vogelbescherming
Gewoonlijk leid ik een kantoorbestaan
Ik zit aan een bureaustoel vastgevroren
Ik schrijf, dat is hoofdzakelijk mijn baan
Maar 's zondags klim ik bij het ochtendgloren
Maar al te graag uit mijn ivoren toren
Mijn vroege vogels dulden geen protest
Daar ga ik, wel wat vaag en ongeschoren
Voor de vogels kom ik fluitend uit mijn nest
(p. 47)
Schiphol is groot genoeg
Nog meer stank en nog meer herrie
Hou maar op: wij zijn het beu
Die milieubaan, getverderrie
Is een ramp voor het milieu
Dus wie net als wij de plannen
Met verbazing gadesloeg
Die zingt: Schiphol hoeft niet groter
Schiphol is al groot genoeg!
(p. 50)
Het gaat goed met Nederland (2001)
De bundel Het gaat goed met Nederland (2001) bevat veel liedjes die Ivo de Wijs samen met de cabaretgroep Kabaret Ivo de Wijs maakten in de jaren zestig. De bundel is samengesteld door Jaap Bakker.
Liedje uit 1973
Geef mij je hand
Wij moeten gaan
Want ik weet een land
Ver hiervandaan
Wij maken de reis
Terug naar de bron
Naar het paradijs
Het land van de zon
Daarom geef mij je hand
Wij moeten gaan
Ik weet een land
Ver hiervandaan
(p. 50)
Liefdeslied voor zangeres Nana Mouskouri 1978
Niet ongenaakbaar, onaanraakbaar
Geen fata morgana
Nana Nana Nana Nana
Geen slons, geen sloddervos, geen sloerie
Nana Mouskouri
Onze liefde kent geen grenzen
Echt contact kan zonder lenzen
Van Sebastopol tot Ghana
Nana Nana Nana
Van de Nijl tot de Missouri
Nana Mouskouri
Geen pot, of hooguit bij een pourri
Nana Mouskouri
(p. 106-107)
Vroege Vogels’ jubileumverzen (2003)
In 2003 verscheen er opnieuw een jubileumbundel van Vroege Vogels. Dit keer ter ere van het 25-jarig bestaan van het programma. De bundel bevat verzen die geschreven zijn tussen 1999 en 2003 en ze staan op volgorde naar de seizoenen. Zo begint de Wijs met lente en eindigt met winter.
Liedje
Zo blazen wij de winter naar de oorden waar hij hoort
Naar Zuidpoolland en Groenland en naar Nova Zembla-Noord
Het koper blinkt en schettert en de maestro slaat z'n slag
Daar gaan we tot Al Fine, tot het eind van deze dag
De winter is vergangen en het feest kan niet meer stuk
Een liedje van de lente
Een liedje van de lente
Een liedje van de lente
En een liedje van geluk
(p. 9)
Het pad
En ik liep door
De tijd verstreek
De zomer liet me in de steek
Maar zelfs toen de novemberwind
De bladeren van de bomen sloeg
Heb ik gezongen als een kind
- Er is neerslachtigheid genoeg
Ver achter me zong iemand met me mee
Het oude lied, maar helderder van toon
Ik heb die man herkend
Het was mijn zoon
(p. 118)
Atletische verzen
Samen met zijn neef Theo Danes schreef Ivo de Wijs de bundel Atletische verzen in 2006. Per gedicht zie je duidelijk wie het gedicht heeft geschreven door de initialen ThD (Theo Danes) of IdW (Ivo de Wijs). De inspiratie kwam doordat Danes een atleet is die verschillende keren nationaal succes heeft gehad bij de tienkamp. In deze bundel gaat het daarom ook over alle facetten van atletiek. Daarnaast komen er verschillende sporten aan bod, maar er lopen ook zaken volledig uit de hand.
100 meter (B)
Ik heb eens bij de New York Open
De benen van mijn kont gelopen
De benen liepen onverwacht
Een tijd van 10 seconden 8
Maar, teleurstellend, liep de kont
Een tijd van 12 seconden rond
Ik viel, helaas, op deze wijze
Gemiddeld nét niet in de prijzen
(p. 18)
5000 en 10000 meter voor blondjes
Ik word de nieuwe kampioene
Ik doen geeneens geen hakken aan
Ik loop gewoon op platte schoenen!
(p. 50)
en
Om hoeveel rondjes zou het gaan?
400 meter is de baan
Dan moet ik dus voor deze Spelen
10000 door 400 delen…
Zou dat 250 zijn?
Of 25? Of…
Afijn…
D’r is ook altijd nog een bel
Ik loop wel en dan zie ik wel
(p. 51)
Olympische verzen (2008)
in 2008 verscheen er een vervolg op Atletische verzen met de bundel Olympische verzen. Hier reflecteren Ivo de Wijs en Theo Danes weer op sport, alleen dit keer niet tot de atletiek maar op de Olympische Spelen.
De start
Acht mannen staan te wachten voor de lijn
Slechts één van hen kan straks de snelste zijn
Ze loeren naar elkaar: wie zal het worden?
Ze monsteren de afstand en de horden
Ze bouwen spanning op, de starter laat ze
Nog even staan, en roept dan: 'Op uw plaatsen'
Kalm knielt de saamgebalde energie
De voeten gaan de blokken in… En wie
Wil weten hoe zo'n wedstrijd kan verlopen
Die had ons eerste boekje moeten kopen!
(p. 8)
Dopingcontrole (blondjes)
Als ik op doping controleer
Zijn de reacties keer op keer
Ontoeschietelijker en obscener
Toen ik vroeg: Hebt u iets geslikt?
Zei een blond meissie me verschrikt
Dat ze seks had gehad met d'r trainer
(p. 42)
Moeder! Het is Moederdag!: Verzen voor moeders (2009)
Samen met Judith Nieken schreef de Wijs ter ere van Moederdag gedichten in de bundel Moeder! Het is Moederdg!: Verzen voor moeders (2009). Uitgeverij Ziederis gaf de opdracht om deze bundel te schrijven. Vanuit verschillende invalshoeken wordt het fenomeen Moederdag in deze bundel belicht. Ivo de Wijs gedichten gaan niet altijd over hetzelfde onderwerpen en soms speelt hij in op recente gebeurtenissen.
Vader blikt vooruit
Broodjes en croissants bestellen
Met de bloemenwinkel bellen
Wat cadeaus organiseren
Kinderen een versje leren
Witte wijn op koele plek
Strik voor om de kat z'n nek
Moederdag is druk hoor…
Ach
Ik neem wel een papadag
(p. 15)
Wie is Ivo de Wijs?
Ivo de Wijs, geboren in Tilburg op 13 juli 1945, is presentator en tekstdichter. Na zijn studie Nederlands behaalde de Wijs het M.O.-B diploma en stond hij vier jaar voor de klas. In de jaren 1971 tot 180 trad hij op met het Kabaret Ivo de Wijs, een groep die samen vier theaterprogramma’s, zes langspeelplaten en een cd maakten. Hij bracht ook het theaterprogramma Literair Variété uit samen met Pieter Nieuwint in 1997 tot 2002. Tegenwoordig treedt de Wijs alleen nog op bijzondere gelegenheden. Daarnaast schreef hij teksten voor o.a. Youp van ’t Hek, Paul de Leeuw, Kinderen voor kinderen en nog veel meer. Hij publiceerde tien bundels met gedichten en schreef dertig kinderboeken. Naast het schrijven is Ivo presentator bij verschillende radio- en televisieprogramma’s. Ivo de Wijs is een bekend persoon die graag bezig is met schrijven en dichten.
Dit waren Ivo de Wijs gedichten uit verschillende bundels die zijn uitgebracht. Hij had bepaalde thema's en onderwerpen die hem erg aanspraken en dat zie je goed terugkomen. Ben je meer op zoek naar gedichten die gaan over realiteit? Dan zijn de gedichten van Lieke Marsman wellicht wat voor jou!
Over de auteur
